From the Asgata museum to Platies mine
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Εύκολη
2.8 χλμ
29 '
From Platies mine to Stoa 247
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Εύκολη
0.9 χλμ
9 '
From Stoa 247 to Mavridhia mine
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Εύκολη
4.9 χλμ
50 '
Kalavasos Tenta
Καλαβασός, Επαρχία Λάρνακας, Κύπρος
Αρχαιολογικός χώρος
Agia Marina
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Εκκλησία
Agios Minas Monastery
Βάβλα, Επαρχία Λάρνακας, Κύπρος
Μοναστήρι
Old Machinery
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Ιστορικό μνημείο
Asgata Olive and Flour Mill Museum
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Μουσείο
Kalavasos Ayios Dhimitrios
Καλαβασός, Επαρχία Λάρνακας, Κύπρος
Αρχαιολογικός χώρος
Apostles Peter and Paul
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Εκκλησία
Agios Symeon and Agia Skepi
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Εκκλησία
Christian cemetery
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Ιστορικό μνημείο
Old bridge
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Ιστορικό μνημείο
Bust of Costas Pyrros
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Ιστορικό μνημείο
Monument of Andreas Ioannides
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Ιστορικό μνημείο
Monument of Giorgos Chr. Katsaris
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Ιστορικό μνημείο
Platies mine
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Μεταλλείο
Petra mine
Καλαβασός, Επαρχία Λάρνακας, Κύπρος
Μεταλλείο
Mavri Sykia mine
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Μεταλλείο
Lantaria mine
Ασγάτα, Επαρχία Λάρνακας, Κύπρος
Μεταλλείο
Mavridhia mine
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Μεταλλείο
Skyra Vassa Quarry
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Λατομείο
Vassiliko Cement - Limestone Quarry
Καλαβασός, Επαρχία Λάρνακας, Κύπρος
Λατομείο
Petra
Καλαβασός, Επαρχία Λάρνακας, Κύπρος
Αρχαιομεταλλουργική Θέση
Spilios
Καλαβασός, Επαρχία Λάρνακας, Κύπρος
Αρχαιομεταλλουργική Θέση
Platies
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Αρχαιομεταλλουργική Θέση
Mavri Sykia
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Αρχαιομεταλλουργική Θέση
Governor's Beach
Πεντάκωμο, Επαρχία Λάρνακας, Κύπρος
Παραλία
Hamster's Bay
Πεντάκωμο, Επαρχία Λάρνακας, Κύπρος
Παραλία
Kalymnos Beach
Παραλία
Asgata
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Χωριό
Kalavasos
Καλαβασός, Επαρχία Λάρνακας, Κύπρος
Χωριό
Vasa Kellakiou
Βάσα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Χωριό
Pentakomo
Πεντάκωμο, Επαρχία Λάρνακας, Κύπρος
Χωριό
Drapia
Ορά, Επαρχία Λάρνακας, Κύπρος
Χωριό
Τρεμιθιά
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Η τρεμιθιά ή τρεμιθκιά στη κυπριακή διάλεκτο, γνωστή στους αρχαίος Έλληνες ως τερέβινθος, είναι φυλλοβόλος θάμνος ή μικρό δέντρο ύψους μέχρι 6 m. Αποτελεί ιθαγενές είδος της Κύπρου, το οποίο απαντάται κυρίως σε πετρώδεις πλαγιές, πευκοδάση και θαμνώνες. Η τρεμιθιά ευδοκιμεί σε όλους τους τύπους εδαφών και σε μεγάλο εύρος υψομέτρου (0 – 1500m). Απαντάται επίσης σε όλες τις μεσογειακές χώρες. Ανθίζει από τον Μάρτιο μέχρι τον Απρίλιο και οι βλαστοί της έχουν χαρακτηριστικό κεραμιδί προς κοκκινοκίτρινο χρώμα. Ο καρπός της ωριμάζει σταδιακά από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Δεκέμβριο.
Τα άνθη, οι ποικίλες αποχρώσεις των φύλλων και των καρπών καθιστούν τη τρεμιθιά κοσμητική. Ευρεία χρήση έχει τύχει στη διατροφή και τη φαρμακευτική. Οι καρποί της χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ντόπιων ζυμαρικών, τις τρεμιθθόπιττες. Σε ορισμένες περιοχές τρώγονται ξεροί ή ξεροψημένοι με αλάτι. Στα άκρα των βλαστών της σχηματίζεται κερατοειδής κηκίδα που προκαλείται από ένα έντομο, είδος Ημίπτερου. Αυτή χρησιμοποιείτο ως φάρμακο κατά του βρογχίτη και της χρόνιας κυστίτιδας αλλά και ως πηγή κίτρινης βαφής.
Φαρμακευτική είναι και η ρητίνη της τρεμιθιάς, ενώ ο καρπός της, που λέγεται τρεμίθθιν ή τριμίθθιν δίνει το τερεβίνθιον ἔλαιον των αρχαίων, που είναι εύοσμο, βρώσιμο και με φαρμακευτικές ιδιότητες.
Πολλά τοπωνύμια σε διάφορα μέρη της Κύπρου, καθώς και χωριά όπως η Τρεμιθούσα και το Τριμίθι οφείλουν την ονομασία τους σε αυτό το πολύ γνωστό φυτό της κυπριακής χλωρίδας.
Χλωρίδα
Κάππαρη
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Η κάππαρη ή καππαρκά στη κυπριακή διάλεκτο είναι πολύκλαδος, φυλλοβόλος θάμνος ύψους μέχρι 1,5 m. Αποτελεί ιθαγενές είδος της Κύπρου, το οποίο είναι πολύ κοινό σε πετρώδεις πλαγιές, σε όρια χωραφιών, σε θαμνώνες και άγονη γη. Η κάππαρη ευδοκιμεί σε όλους τους τύπους εδαφών και σε υψόμετρο μέχρι τα 900 m. Αποτελεί κοινό φυτό της χλωρίδας όλων των μεσογειακών χωρών. Ανθίζει από τον Μάιο μέχρι τον Σεπτέμβριο και οι καρποί της ωριμάζουν σταδιακά από τον Ιούνιο μέχρι και τον Οκτώβριο.
Η καππαρκά είναι γνωστή στους Κυπρίους γιατί οι τρυφεροί βλαστοί (Καππάριν), τα μπουμπούκια (Κουτρούβιν) και οι τρυφεροί καρποί (Αγγουρούδκια), αφού τοποθετηθούν στο ξύδι, αποτελούν πολύ νόστιμο ορεκτικό. Η χρήση της καππαρκάς της Κύπρου στη μεσογειακή διατροφή ήταν ήδη γνωστή από την αρχαιότητα και μνημονεύεται από τον Γαληνό, ιατρό του 2ου αι. μ.Χ.
Εκτός από τη χρήση της στη διατροφή των κατοίκων του νησιού, τα φύλλα και τα άνθη προσδίδουν στο φυτό κοσμητική αξία.
Χλωρίδα
Ξισταρκά
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Ο κίστος, γνωστός ως λαδανιά, ξισταρκά, λουβιδκιά, είναι αειθαλής θάμνος ύψους μέχρι 1,50 m. Αποτελεί πολύ κοινό ιθαγενές είδος της Κύπρου, το οποίο βρίσκεται σε πετρώδεις πλαγιές, δάση και θαμνώνες σε υψόμετρο μέχρι και 1800 m. Η ξισταρκά απαντάται επίσης στην κεντρική και ανατολική Μεσόγειο μέχρι την Παλαιστίνη. Ανθίζει από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Ιούνιο και οι καρποί της ωριμάζουν σταδιακά από τον Απρίλιο μέχρι και τον Αύγουστο.
Ο κίστος ο κρητικός περιέχει την φαρμακευτική και αρωματική ουσία λάδανον. Πρόκειται για είδος βαλσαμώδους ρητίνης που εκκρίνεται από τα φύλλα και τους βλαστούς της ξισταρκάς κατά τους καλοκαιρινούς μήνες κι αποτελούσε παλαιότερα εξαγωγικό προϊόν της Κύπρου. Το λάδανο αποτέλεσε από την αρχαιότητα σημαντικό υλικό για την αρωματοποιία και την σαπωνοποιία λόγω της γλυκιάς και ευχάριστης οσμής που αναδύει και γι’ αυτό η συλλογή και εξαγωγή του αποτέλεσε μια σημαντική και προσοδοφόρα δραστηριότητα κυριότερα για τους κατοίκους των Λευκάρων και της Τυλληρίας. Η φήμη του κυπριακού λαδάνου ήταν τέτοια, που ο Διοσκουρίδης (1ος αι. μ.Χ.), ένας από τους γνωστότερους ιατρούς και βοτανολόγους της αρχαιότητας, στο σύγγραμμα του «Περί ύλης ιατρικής», αναφέρει ότι το κυπριακό λάδανο ήταν ανώτερης ποιότητας σε σχέση με το αραβικό και το λιβυκό.
Επιπρόσθετα, το λάδανο είχε περιγραφεί από τον Διοσκουρίδη ως υλικό για δημιουργία επαλείμματος κατά της τριχόπτωσης ενώ παράλληλα χρήση του παρατηρείται στην παρασκευή του άγιου μύρου και θυμιαμάτων. Τέλος, τα νεαρά άνθη του φυτού χρησιμοποιούνται για την παρασκευή τσαγιού το οποίο παρουσιάζει φαρμακευτικές ιδιότητες ως προς την μείωση των επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα.
Χλωρίδα
Τραχεία πεύκη
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Η τραχεία πεύκη είναι μακρόβιο, αειθαλές δέντρο της Κύπρου με ύψος μέχρι 25(-40) m και διάρκεια ζωής έως και 500 χρόνια. Είναι το κυριότερο δασικό, κωνοφόρο δέντρο του νησιού. Φύεται σε υψόμετρο μέχρι και 1.500 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας κι απαντάται είτε αμιγής είτε μαζί με άλλα δασικά δέντρα. Η τραχεία πεύκη καλύπτει το πλείστο μέρος της έκτασης των δασών της Κύπρου κι αποτελεί το 90% του όγκου του ξυλαποθέματος των κυπριακών δασών. Ανθίζει από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο και οι καρποί της ωριμάζουν από τον Μάιο μέχρι και τον Ιούνιο του τρίτου χρόνου από την άνθηση.
Στην Αρχαιότητα τα εκτεταμένα κυπριακά δάση αποτελούνταν κυρίως από πεύκα που υλοτομούνταν και χρησιμοποιούνταν για την εκκαμίνευση του χαλκού, για ναυπήγηση καραβιών κλπ. Έτσι, το κυπριακός πεύκο είχε διαδραματίσει σοβαρότατο ρόλο στην οικονομία της αρχαίας Κύπρου. Εκτός από τη ξυλεία, το πεύκο δίνει και τη ρητίνη (ρετσίνιν) απ' όπου παράγονται πίσσα, τερεβινθέλαιο, κατράμι κ.α. προϊόντα.
Το πεύκο, ως το βασικό δέντρο των κυπριακών δασών, είναι που υφίσταται τις μεγαλύτερες καταστροφές από δασικές πυρκαγιές, αλλά και από την υλοτομία. Κατά τα τελευταία χρόνια γίνονται συνεχώς αναδασώσεις από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες.
Χλωρίδα
Χαρουπιά
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Η κερατέα η έλλοβη, γνωστή ως χαρουπιά ή τερατσιά, είναι αειθαλές, μακρόβιο δέντρο, ύψους μέχρι 10 m ή και περισσότερο. Είναι ιθαγενές της Κύπρου και το βρίσκουμε ως άγριο σε υψόμετρο μέχρι 600 m και ως καλλιεργούμενο μέχρι τα 1000 m. Είναι φυτό ολιγαρκές, φωτόφιλο, σχετικά ευαίσθητο στους παγετούς. Η χαρουπιά απαντάται σε όλες τις παραμεσόγειες χώρες, από την Πορτογαλία μέχρι τη Συρία η οποία θεωρείται η πατρίδα της χαρουπιάς. Ανθίζει από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Νοέμβριο και οι καρποί της ωριμάζουν από τον Αύγουστο μέχρι τον Σεπτέμβριο.
Η χαρουπιά είναι στενά συνδεδεμένη με την ιστορία των λαών της μεσογειακής λεκάνης και αναφέρεται από πολλούς αρχαίους συγγραφείς. Παλιότερα ήταν πολύ σημαντικό δέντρο για την οικονομία του νησιού και ο καρπός του αναφερόταν ως «ο μαύρος χρυσός της Κύπρου». Από τον καρπό της παρασκευάζεται στην Κύπρο το χαρουπόμελο (τερατσόμελο) και το παστέλλι ενώ διαλεχτοί καρποί πωλούντζν μέχρι πρόσφατα ως έδεσμα για ανθρώπινη κατανάλωση. Επίσης, οι καρποί της χαρουπιάς χρησιμοποιούνταν έως και τις μέρες ως εκλεκτή τροφή ζώων.
Το ξύλο της χαρουπιάς είναι άριστο καυσόξυλο. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια οι αριθμοί των δέντρων χαρουπιάς έχουν μειωθεί δραματικά κυρίως λόγω εκχερσώσεων και ληστρικής εκμετάλλευσης για καρβουνοποιία.
Χλωρίδα
Σχινιά
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Η πιστακιά ή σχίνος, γνωστή στη κυπριακή ως Σσ’ινιά ή σχινιά, είναι αειθαλής, αρωματικός θάμνος ή μικρό δέντρο ύψους μέχρι 4 m. Αποτελεί πολύ κοινό ιθαγενές είδος της Κύπρου, το οποίο ευδοκιμεί σε όλους τους τύπους εδαφών. Πιο συχνά βρίσκεται σε πετρώδεις πλαγιές, πευκοδάση και αμμοθίνες σε υψόμετρο μέχρι και 800 m. Η σχινιά απαντάται επίσης σε όλες τις μεσογειακές χώρες, στην Πορτογαλία και στα νησιά του Ατλαντικού. Ανθίζει από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Μάρτιο ενώ ο καρπός της ωριμάζει σταδιακά από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Δεκέμβριο.
Η σχινιά αξιοποιείται ως καλλωπιστικό για φράκτες ή μεμονωμένος θάμνος με ελεύθερη ανάπτυξη. Οι καρποί της χρησιμοποιούνται στην αλλαντοποιία, στην παρασκευή ζυμαρικών και ως άρτυμα στη μαγειρική.
Χλωρίδα
Ρασιήν
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Το ρασ'ίν ή η ρασιήν (αλλά και σπαλαδκιά ή σπαλαθκιά), είναι ακανθώδης θάμνος ύψους από 1 έως 3 m. Αποτελεί κοινό ιθαγενές είδος της Κύπρου, το οποίο αυτοφύεται σε μεγάλους αριθμούς τόσο στα ορεινά, ημιορεινά όσο και στα πεδινά σε υψόμετρο μέχρι τα 1000 m. Φέρει κίτρινα άνθη, τα οποία εμφανίζονται από τον Μάρτιο μέχρι τον Ιούλιο, ενώ ο καρπός της ωριμάζει τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο. Η ρασιήν συναντάται επίσης στο Αιγαίο, στο Λίβανο και στην Παλαιστίνη.
Η αξία της ως καλλωπιστικού φυτού περιορίζεται από την παρουσία αγκαθιών. Ωστόσο οι αγρότες χρησιμοποιούσαν τη ρασιήν ως φράκτη στις εισόδους των χωραφιών καθώς και για προσάναμμα στο φούρνο. Επίσης οι θάμνοι με χοντρό κορμό θεωρείτο ότι έδιναν πολύ καλής ποιότητας κάρβουνα.
Χλωρίδα
Εφέδρα
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Η εφέδρα ή πολυκόμπι ή πολυτρίχι είναι όρθιος ή αναρριχώμενος θάμνος με βλαστούς μήκους μέχρι 3 m. Αποτελεί κοινό είδος της κυπριακής χλωρίδας, το οποίο ευδοκιμεί σε όλους τους τύπους εδαφών και εμφανίζεται πιο συχνά σε θαμνώνες και πετρώδεις πλαγιές σε υψόμετρο μέχρι και 900 m. Η εφέδρα απαντάται επίσης στα Βαλκάνια, στη Τουρκία, στη Συρία και την Παλαιστίνη. Ανθίζει από τον Μάιο μέχρι τον Σεπτέμβριο και κάποιες φορές αργότερα για δεύτερη φορά. Οι κόκκινοι καρποί της εφέδρας ωριμάζουν σταδιακά από τον Ιούλιο μέχρι τον Οκτώβριο.
Τα γλαυκοπράσινα κλαδιά και η παρατεταμένη παραμονή των κόκκινων καρπών προσδίδουν στο φυτό κοσμητική αξία. Η εφέδρα είναι ένα ιδιαίτερα διαδεδομένο φυτό λόγω της χρήσης του στην ιατρική. Κάποια υποείδη του περιέχουν δύο αλκαλοειδής ουσίες, την εφεδρίνη και ψευδοεφεδρίνη, οι οποίες διεγείρουν το νευρικό σύστημα, αυξάνουν τη πίεση του αίματος και τη καρδιακή συχνότητα ενώ έχουν έντονο βρογχοδιασταλτικό χαρακτήρα που χρησιμοποιείται στην καταπολέμηση αναπνευστικών προβλημάτων και του άσθματος. Επίσης, τα αλκαλοειδή μειώνουν τις αλλεργικές αντιδράσεις. Η εφεδρίνη είχε χρησιμοποιηθεί από αθλητές ως αναβολικό για την απότομη απόκτηση ενέργειας και βελτίωση των αντανακλαστικών τους. Επίσης περιέχεται σε σκευάσματα απώλειας βάρους καθώς επιδρά στον θυρεοειδή αδένα και μειώνει την όρεξη.
Το υποείδος καμπυλόποδη, που απαντάται στη Κύπρο και στην ανατολική Μεσόγειο, έχει αποδειχθεί ότι περιέχει συστατικά με αντιμικροβιακή και αντιβακτηριακή δράση. Οι φαρμακευτικές ιδιότητές της ήταν γνωστές και στην αρχαιότητα. Ο Διοσκουρίδης τη χρησιμοποιούσε ως αποχρεμπτικό ενώ στην αραβική ιατρική χρησίμευε στη καταπολέμηση δερματικών παθήσεων.
Χλωρίδα
Ράμνος
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Ο ράμνος είναι μικρός θάμνος με αγκαθωτούς κλάδους με ύψος μέχρι 2,5 m. Λέγεται και ακουμένη, μαζουλιά, καζουλιά, πετραγκαθκιά, μαυραγκαθκιά κλπ. Είναι κοινό ιθαγενές είδος της Κύπρου, το οποίο αυτοφύεται σε πετρώδεις πλαγιές, σε θαμνώνες και πευκοδάση, μέχρι και σε υψόμετρο κάτω των 1.000 μέτρων. Απαντάται επίσης στην Ελλάδα και τη Τουρκία. Η περίοδος ανθοφορίας είναι μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου. Οι καρποί του είναι μικροί, στρογγυλοί και κοκκινωποί.
Το φυτό έχει φαρμακευτικές ιδιότητες και σε παλαιότερες εποχές το χρησιμοποιούσαν στην εμπειρική και λαϊκή ιατρική. Σε μερικά μέρη της Κύπρου, ιδίως στην Καρπασία, θεωρούσαν τον ράμνο ως φυτό που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να αποτρέψει διάφορα «μάγια» ή «μαγιές». Συγκεκριμένα υπήρχε η αντίληψη ότι, όταν κλάδος του φυτού αυτού τοποθετείτο σε όργανα ψαρέματος, εμπόδιζε το «μάγεμά» τους. Επίσης, οι καρποί του φυτού χρησιμοποιούνταν στη παραγωγή βαφών.
Χλωρίδα
Θυμάρι
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Ο θύμος, γνωστός και ως θυμάρι, θρουμπίν και γρουμπίν, είναι μικρός αρωματικός θάμνος με ύψος μέχρι 50 cm. Συχνά προσλαμβάνει προσκεφαλοειδή μορφή. Τα κλαδιά του είναι σκληρά και ξυλώδη και φέρουν αγκάθια. Τα φύλλα του είναι μικροσκοπικά ενώ τα άνθη του είναι ροζ χρώματος. Αποτελεί ιθαγενές είδος της κυπριακής χλωρίδας και είναι πολύ κοινό σε πετρώδεις πλαγιές, σε διαταραγμένες θέσεις, σε θαμνώνες και δάση και σπάνια σε αμμοθίνες. Το θυμάρι ευδοκιμεί σε υψόμετρο μέχρι τα 900 m και απαντάται σε όλες τις μεσογειακές χώρες. Η περίοδος ανθοφορίας είναι μεταξύ Μαΐου και Οκτωβρίου.
Η καλοκαιρινή ανθοφορία και η προσκεφαλοειδής μορφή του θυμαριού το καθιστούν διακοσμητικό. Σε αυτό συντελεί και το γεγονός ότι ευδοκιμεί σε όλα τους τύπους εδαφών και δεν χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα.
Το θυμάρι είναι γνωστό από την αρχαιότητα για τις αρωματικές και φαρμακευτικές του ιδιότητες. Ο Ιπποκράτης το αναφέρει ως θυμβρίην και ο Διοσκουρίδης ως θύμβραν. Από το θυμάρι παράγεται με απόσταξη ειδικό λάδι, το θυμέλαιον, που χρησιμοποιείται, εκτός από την φαρμακευτική, και στη σαπουνοποιία και αρωματοποιία. Είναι επίσης άριστο μελισσοτροφικό φυτό. Αυτή του η ιδιότητα μνημονεύεται από τον Αριστοτέλη στο Περί Ζώων Ιστορία.
Σε παλαιότερες εποχές το θυμάρι χρησιμοποιείτο σε ποικίλες οικιακές εργασίες. Μεταξύ αυτών, χρησιμοποιείτο, όπως και το μαζίν, για το προσάναμμα και καύσιμη ύλη. Το πωλούσαν επίσης στους βοσκούς, οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν ως καύσιμη ύλη για να πήζουν το γάλα. Χρησιμοποιείτο επίσης, χάριν κυρίως του αρώματός του, για την κατασκευή καπνιστών λουκάνικων: τα λουκάνικα κρέμονταν, και κάτω απ' αυτά καίγονταν θρουμπιά που ο καπνός τους τα έψηνε. Όταν οι βλαστοί είναι λεπτοί χρησιμοποιούνται για την κατασκευή σαρώθρων (σκούπα). Το θυμάρι χρησιμοποιείτο επίσης εκτεταμένα στην εκτροφή μεταξοσκωλήκων για την κατασκευή μεταξιού, γιατί τα σκληρά κλαδιά του προσφέρονταν στο να κατασκευάζουν οι μεταξοσκώληκες το κουκούλι τους. Τέλος, θεωρείται δείκτης χαμηλής γονιμότητας του εδάφους.
Χλωρίδα
Λιθοδόρα
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Η λιθοδόρα, γνωστή στη κυπριακή διάλεκτο και ως γαουρόθρουμπος, είναι αειθαλής θάμνος ύψους 0,8 έως 1,3 m. Αποτελεί πολύ κοινό ιθαγενές είδος της κυπριακής χλωρίδας σε υψόμετρο μέχρι τα 1000 m. Απαντάται επίσης στην Ελλάδα και τη Τουρκία. Η περίοδος ανθοφορίας της είναι από τον Φεβρουάριο έως τον Μάιο. Φέρει βαθυπράσινα φύλλα και άνθη λευκού, κόκκινου ή ροζ χρώματος, τα οποία γίνονται μπλε όταν ξεραθούν.
Χλωρίδα
Αρκολασμαρίν
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Το τεύκριον, γνωστό στη κυπριακή διάλεκτο ως αρκολασμαρίν, είναι θάμνος ύψους μέχρι 2 m. Αποτελεί κοινό, ιθαγενές είδος της κυπριακής χλωρίδας το οποίο φύεται σε θαμνώνες και πετρώδεις πλαγιές σε υψόμετρο μέχρι τα 900 m. Ευδοκιμεί τόσο σε πυριγενή όσο και σε ασβεστολιθικά εδάφη. Το αρκολασμαρίν απαντάται επίσης στην ανατολική Μεσόγειο από την Τουρκία μέχρι τον Λίβανο. Η περίοδος ανθοφορίας του ξεκινάει τον Μάρτιο και διαρκεί μέχρι τον Ιούνιο. Φέρει σκοτεινοπράσινα φύλλα και άνθη πορφυροειδούς ως ρόδινου χρώματος.
Χλωρίδα
Ελιά
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Η ελιά είναι αειθαλής, μακρόβιος θάμνος ή μικρό δέντρο ύψους 2 – 10 m και σπάνια μπορεί να φτάσει έως και τα 15 m. Η διάρκεια ζωής της ελιάς ξεπερνάει τα 500 χρόνια. Είναι ιθαγενές είδος της Κύπρου που απαντά ως άγριο φυτό σε πολλές, κυρίως δασικές, περιοχές σε υψόμετρο έως και 1000 m. Ως καλλιεργούμενο, το βρίσκουμε σχεδόν σε όλες τις περιοχές του νησιού μας, σε υψόμετρο μέχρι τα 700 m. Η ελιά αποτελεί επίσης ιθαγενές είδος της χλωρίδας όλων των μεσογειακών χωρών.
Τα άγρια φυτά φέρουν αγκάθια σε νεαρή ηλικία. Τα φύλλα της ελιάς έχουν πράσινο προς αργυροπράσινο χρώμα και οι ανθοί της είναι λευκοπράσινου χρώματος. Η περίοδος ανθοφορίας της αρχίζει τον Απρίλιο και διαρκεί μέχρι τον Ιούνιο. Οι καρποί της ωριμάζουν από τα τέλη Οκτωβρίου μέχρι τον Ιανουάριο.
Η ελιά είναι από τα πιο πολύτιμα, εάν όχι το πιο πολύτιμο, δέντρα της Κύπρου αλλά και της Μεσογείου τόσο από απόψεως παραγωγής όσο και για τη σημασία του στη διαμόρφωση των μεσογειακών τοπίων. Οι καρποί της αγριελιάς αποτελούν τροφή για διάφορα είδη πτηνών ενώ τα φύλλα και οι βλαστοί της τρώγονται από ζώα. Επίσης οι καρποί των καλλιεργούμενων ποικιλιών της ελιάς δίνουν το ελαιόλαδο και μπορούν να καταναλωθούν παρασκευαζόμενοι με διάφορους τρόπους (τσακκιστές, ξυδάτες, κουμνιαστές κτλ).
Για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο η ελιά θεωρήθηκε ιερό δέντρο, το οποίο προσέφερε η θεά Αθηνά. Επίσης ήταν σύμβολο της ειρήνης και της νίκης καθώς με τα κλαδιά της κατασκευάζονταν στεφάνια, οι κότινοι, με τους οποίους στέφονταν οι νικητές των Ολυμπιακών Αγώνων. Λόγω της μακροβιότητάς της, θεωρείται και σύμβολο της ζωής. Το λάδι της ελιάς ήταν ιδιαίτερα πολύτιμο προϊόν αφού κατά την Αρχαιότητα και αργότερα ανά τους αιώνες χρησιμοποιείτο στα λυχνάρια ως μέσο φωτισμού. Κατά την Αρχαιότητα με λάδι άλειβαν τα κορμιά τους οι αθλητές, ενώ χρησιμοποιείτο και ως φάρμακο για κάποιες παθήσεις.
Η ελιά έχει επίσης συνδεθεί με τη χριστιανική παράδοση. Στον Κατακλυσμό ένα περιστέρι έφερε στο Νώε ένα κλαδί ελιάς, σημάδι ζωής. Ακριβώς το περιστέρι, με ένα κλαδί ελιάς στο ράμφος, είναι και το επίσημο σύμβολο στον θυρεό της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στους Αγίους Τόπους το Όρος των Ελαιών συνδέθηκε με τον Χριστό. Στην Κύπρο η Κυριακή των Βαΐων (η Κυριακή πριν το Πάσχα) ονομάζεται Κυριακή της Ελιάς και συνηθίζεται την ημέρα αυτή οι γυναίκες να μεταφέρουν στις εκκλησίες κλαδιά ή φύλλα ελιάς για ευλογία. Τα φύλλα αυτά χρησιμοποιούνται καθ’ όλο τον χρόνο για το οικιακό «κάπνισμα» (θυμίαμα) αφού τοποθετούνται λίγα κάθε φορά πάνω σε αναμμένα κάρβουνα στο πήλινο «καπνιστήρι».
Το ξύλο της ελιάς χρησιμοποιήθηκε ευρέως κατά το παρελθόν από Κυπρίους λαϊκούς τεχνίτες για κατασκευή κυρίως έργων ξυλογλυπτικής ενώ στις μέρες μας χρησιμοποιείται ευρέως ως κοσμητικό φυτό.
Σε διάφορες περιοχές της Κύπρου υπάρχουν πολλά αιωνόβια δέντρα ελιάς, που συχνά τους έχουν αποδοθεί ονόματα με αμφισβητούμενη προέλευση, όπως «φραγκοελιές ή κοπροελιές», οι οποίες θεωρούνται οτι είχαν φυτευτεί ή φυτρώσει κατά την περίοδο της κυριαρχίας των Φράγκων στο νησί (1192 – 1489).
Χλωρίδα
Μοσφιλιά
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Η μοσφιλιά, της οποίας η επιστημονική ονομασία είναι κράταιγος η αζαρόλος, είναι φυλλοβόλο δέντρο ή θάμνος ύψους μέχρι 10 m. Αποτελεί ιθαγενές είδος της Κύπρου και φύεται σε όλους τους τύπους εδαφών σε υψόμετρο μέχρι τα 1500 m. Απαντάται επίσης σε μεσογειακές χώρες και σε χώρες της Μέσης Ανατολής όπως το Ιράν και το Ιράκ.
Τα κλαδιά της φέρουν αγκάθια ενώ τα λευκά άνθη της έχουν έντονο άρωμα. Η περίοδος ανθοφορίας της είναι από τον Μάρτιο έως και τον Μάιο. Ο καρπός της, το μόσφιλο ή μέσπιλον στη κυπριακή διάλεκτο, είναι σφαιρικός, κιτρινωπός, συχνά με κόκκινες αποχρώσεις κατά την ωρίμανση, και μοιάζει με μικρό μήλο. Η περίοδος ωρίμανσης είναι από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Νοέμβριο.
Η μοσφιλιά ήταν γνωστή από τα αρχαία χρόνια. Ο Θεόφραστος την αναφέρει με την ονομασία κράταιγος, ενώ ο Διοσκουρίδης περιγράφει τον καρπό της που τον ονομάζει μέσπιλον. Από τα μόσφιλα παρασκευάζεται μαρμελάδα και γλυκό του κουταλιού, γνωστό και ως «λαδάπιν».
Χλωρίδα
Ασφόδελος
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Ο ασφόδελος, γνωστός και ως σπουρτούλλα στη κυπριακή διάλεκτο, είναι πολυετές φυτό ύψους μέχρι 1 m ή και περισσότερο. Είναι πολύ κοινό, ιθαγενές είδος της Κυπριακής χλωρίδας, το οποίο αυτοφύεται σε άγονες ή ακαλλιέργητες εκτάσεις, πρανή δρόμων και αραιό πευκοδάσος από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι και σε υψόμετρο 1850 m. Ανθίζει μεταξύ Φεβρουαρίου και Ιουνίου.
Το φυτό χαρακτηρίζεται από ένα ευθύ και ψηλό στέλεχος (καυλός), το οποίο αναπτύσσεται ανάμεσα από τα μεγάλα πράσινα σπαθωτά φύλλα του. Από το στέλεχος αυτό φυτρώνουν μικρότερα στελέχη, επί των οποίων παρουσιάζονται τα άνθη του, χρώματος άσπρου προς το ελαφρό ροζ με κοκκινοκαφέ γραμμή στο κέντρο κάθε πετάλου.
Ο ασφόδελος ήταν γνωστός κατά την Αρχαιότητα, με την ονομασία ασφόλος, και θεωρείτο σύμβολο πένθους. Φυτευόταν μάλιστα γύρω από τάφους. Πίστευαν, επίσης, ότι με τις κονδυλώδεις ρίζες του τρέφονταν οι ψυχές στον Άδη. Ήταν επίσης γνωστές και οι φαρμακευτικές ιδιότητες του φυτού, οι οποίες βρίσκονται στους κονδύλους του. Σύμφωνα με τον Διοσκουρίδη, οι ρίζες του φυτού χρησιμοποιούνταν μαζί με κρασί στη παρασκευή αφεψήματος το οποίο προκαλούσε εμετό. Επίσης, οι κόνδυλοι του ασφόδελου έχουν χρησιμοποιηθεί στη θεραπεία της ψώρας, δερματοφυτίωσης και κονδυλωμάτων.
Από τους κονδύλους του ασφοδέλου κατασκευαζόταν κολλητική ουσία, που λεγόταν τσιρίσ'ιν, την οποία χρησιμοποιούσαν οι υποδηματοποιοί στην Κύπρο και σε άλλες χώρες της Ανατολής.
Χλωρίδα
Κόνυζος
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Ο κόνυζος ή κονυζιά στη κυπριακή διάλεκτο είναι ιξώδης-κολλώδης, αρωματικός ημίθαμνος ύψους μέχρι 1,5 m. Αποτελεί πολύ κοινό ιθαγενές είδος της Κύπρου, το οποίο φύεται σε χερσότοπους, κατά μήκος δρόμων, πλαγιές, συνήθως σε υγρές θέσεις κοντά σε πηγές και ποταμούς σε υψόμετρο μέχρι τα 1600 m. Απαντάται επίσης σε μεσογειακές χώρες και στα νησιά του Ατλαντικού.
Ο κόνυζος χαρακτηρίζεται από πολυάριθμα, βαρύοσμα φύλλα και από κίτρινα μικρά άνθη. Η περίοδος ανθοφορίας του είναι από τον Αύγουστο έως και τον Νοέμβριο ή και Ιανουάριο.
Το φυτό ήταν γνωστό από την Αρχαιότητα και αναφέρεται από τον Θεόφραστο και τον Διοσκουρίδη. Συγκεκριμένα, ο Διοσκουρίδης επισημαίνει ότι ο κόνυζος, λόγω της έντονης οσμής των φύλλων του, λειτουργούσε ως απωθητικό για τα κουνούπια, τους ψύλλους και τα άγρια ζώα.
Χλωρίδα
Θυμελαία
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Η θυμελαία, γνωστή στη κυπριακή διάλεκτο ως μαννουδκιά ή βρουκαλιά, είναι αειθαλής, πολυετής θάμνος με ύψος μέχρι 1 m. Αποτελεί ιθαγενές φυτό της Κύπρου, το οποίο φύεται σε βραχώδεις πλαγιές με φρυγανώδη ή θαμνώδη βλάστηση και ανοικτά δάση σε υψόμετρο έως και 750 m. Η παρουσία της περιορίζεται στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η θυμελαία χαρακτηρίζεται από ξυλώδεις βλαστούς, αργυροπράσινα φύλλα και ωχροκίτρινα άνθη. Η περίοδος ανθοφορίας της είναι από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Απρίλιο.
Η θυμελαία αποτελεί μελισσοκομικό φυτό κατά τη διάρκεια του χειμώνα και του φθινοπώρου, σε μία περίοδο φτωχή σε ανθοφόρα φυτά.
Το όνομα του γένους Thymelaea προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις θύμος και ελαία, γιατί τα φύλλα της μοιάζουν με αυτά του θυμαριού και οι καρποί της με μικρές ελιές.
Χλωρίδα
Χαμαιπεύκη
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Η χαμαιπεύκη, γνωστή και ως αρκολασμαρίν στη κυπριακή διάλεκτο, είναι αειθαλής θάμνος ύψους μέχρι 1,3 m. Αποτελεί κοινή ενδημική ποικιλία της Κύπρου και φύεται σε βραχώδεις πλαγιές και σχισμές βράχων σε πυριγενείς και ασβεστολιθικούς σχηματισμούς σε υψόμετρο από τα 50 έως και τα 1600 m. Η παρουσία της περιορίζεται στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η χαμαιπεύκη χαρακτηρίζεται από βλαστούς καλυμμένους με πυκνό λευκό τρίχωμα, πράσινο φύλλωμα μαζεμένο προς τη βάση του βλαστού και από πορφυρούς σωληνοειδείς ανθούς. Η περίοδος ανθοφορίας της είναι από τον Μάιο μέχρι τον Ιούλιο.
Η πλούσια ανθοφορία της και το ελκυστικό φύλλωμά της, καθιστούν τη χαμαιπεύκη κοσμητικό θάμνο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί κυρίως σε βραχόκηπους και πρανή. Αποτελεί επίσης μελισσοκομικό φυτό.
Το φυτό χαμαιπεύκη αναφέρεται από τον Διοσκουρίδη ως αναλγητικό για τους πόνους της μέσης.
Χλωρίδα
Μυροφόρα
Ασγάτα, Επαρχία Λεμεσού, Κύπρος
Η μυροφόρα ή αγριολεβάντα είναι αειθαλής, αρωματικός θάμνος ύψους μέχρι 1,2 m. Αποτελεί ιθαγενές είδος της Κύπρου, το οποίο φύεται σε ξηρές πλαγιές, προσκεφαλοειδείς λάβες, ανοικτά δάση, πρανή δρόμων σε υψόμετρο έως και 700 m. Απαντάται σε μεγάλη αφθονία στις μεσογειακές χώρες.
Η μυροφόρα χαρακτηρίζεται από ιώδη ως κυανά άνθη, τα οποία ανθίζουν από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο.
Το συγκεκριμένο υποείδος της λεβάντας οφείλει το όνομά του (Μυροφόρα) στο γεγονός ότι ανθίζει κατά την περίοδο του Πάσχα και τα άνθη της χρησιμοποιούνται στο στολισμό του Επιταφίου. Εκτός από την κοσμητική της αξία, η μυροφόρα είναι αξιόλογο μελισσοτροφικό φυτό.
Οι μυροφόρες ήταν γνωστές από την αρχαιότητα. Ο Διοσκουρίδης την ονομάζει στοιχάς και από αυτήν παρασκευάζεται, μεταξύ άλλων, ο στοιχαδίτης οίνος και το στοιχαδικόν όξος, τα οποία θεωρούσε ως φάρμακα για την επιληψία αλλά και για την ψύξη των πλευρών και των νεύρων.
Η ονομασία της λεβάντας προέρχεται από το λατινικό ρήμα Lavare που σημαίνει πλένω. Οι Ρωμαίοι συνήθιζαν να ρίχνουν άνθη μυροφόρας στα νερά των λουτρών τους για τον αρωματισμό τους. Τη συνήθεια αυτή λέγεται ότι την πήραν από τους αρχαίους Έλληνες οι οποίοι αποκαλούσαν το φυτό «νάρδο» ή «ναρδόσταχυ», όνομα που προήλθε από την πόλη της Συρίας Naarda. Η ονομασία Stoechas προέρχεται από το όνομα των νησιών που βρίσκονται έξω από την Μασσαλία και οι αρχαίοι Έλληνες τα ονόμαζαν Στοιχάδες (σειρές).
Το φυτό χρησιμοποιείτο ακόμη και στον αρωματισμό των ρούχων και των κλινοσκεπασμάτων. Κατά τον μεσαίωνα το βότανο χρησιμοποιήθηκε για την περιποίηση των τραυμάτων και πληγών του δέρματος ενώ ήταν περιζήτητο αντίδοτο δηλητηριάσεων.
Εκτενής χρήση των θεραπευτικών ιδιοτήτων της λεβάντας γινόταν μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα. Με αυτήν παρασκευαζόταν ένα από τα πιο γνωστά θεραπευτικά έλαια. Στην Κρήτη το έλεγαν Καραμπάχι. Αυτό το έπαιρναν οι πάσχοντες στάζοντας σταγόνες του ελαίου πάνω σε ζάχαρη, για οποιονδήποτε πόνο. Επίσης το λάμβαναν οι γυναίκες για τους πόνους της έμμηνης ροής. Ακόμη, έβαζαν σταγόνες μέσα σε ζεστό λάδι που το χρησιμοποιούσαν σε εντριβές. Στους πόνους του αυτιού και για την προώθηση της διαπύησης τυχόν δοθιήνος, έσταζαν μέσα στο αυτί 1-2 σταγόνες από καραμπάχι. Στα βρέφη όταν είχαν διάρροια ή τυμπανισμό, έσταζαν 1-2 σταγόνες πάνω σε βαμβάκι το οποίο στη συνέχεια τοποθετούσαν πάνω στον ομφαλό του βρέφους. Τα βρέφη εκτός της ανακούφισης που ένιωθαν κοιμόντουσαν με μεγαλύτερη ευκολία.
Χλωρίδα
Μεταλλευτικές Στοές Αγίου Ιωάννη-Σίφνος
Κυκλάδες, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Στην ευρύτερη περιοχή του Πλατύ-Γιαλού και του Φάρου έλαβαν χώρα σημαντικές μεταλλευτικές δραστηριότητες κυρίως για την εξόρυξη χρυσού. Η χρυσοφόρα μεταλλοφορία σε αρχαίες στοές εντοπίσθηκε στις ΝΑ ακτές της Σίφνου και στις τοποθεσίες Άγιος Ιωάννης, Αποκοφτό (Σπηλιά του Αράπη) και Άσπρος Πύργος μέσα σε χαλαζιακούς φακούς και μεταλλοφορία σουλφιδίων. Για αιώνες οι αρχαίες μεταλλευτικές δραστηριότητες σιώπησαν. Μετά το 1870 οι δραστηριότητες ξανάρχισαν με σκοπό την εξόρυξη αυτή τη φορά σιδήρου. Στον λόφο μεταξύ του Αποκοφτού και του Γλυφού υπάρχει ένα δίκτυο εκτεταμένων μεταλλευτικών στοών. Στο Γλυφό του Φάρου διασώζονται ακόμα οι σκάλες φόρτωσης όπου το μετάλλευμα φορτωνόταν στα πλοία. Τα μεταλλεία του Φάρου έκλεισαν στο τέλος του 19ου αιώνα. Σήμερα οι εγκαταστάσεις των μεταλλείων έχουν αφεθεί στην φθορά του χρόνου.
Μεταλλείο
Μεταλλευτικές Στοές Αποκοφτού-Φάρου-Γλυφού-Σίφνος
Κυκλάδες, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Στην ευρύτερη περιοχή του Πλατύ-Γιαλού και του Φάρου έλαβαν χώρα σημαντικές μεταλλευτικές δραστηριότητες κυρίως για την εξόρυξη χρυσού. Η χρυσοφόρα μεταλλοφορία σε αρχαίες στοές εντοπίσθηκε στις ΝΑ ακτές της Σίφνου και στις τοποθεσίες Άγιος Ιωάννης, Αποκοφτό (Σπηλιά του Αράπη) και Άσπρος Πύργος μέσα σε χαλαζιακούς φακούς και μεταλλοφορία σουλφιδίων. Για αιώνες οι αρχαίες μεταλλευτικές δραστηριότητες σιώπησαν. Μετά το 1870 οι δραστηριότητες ξανάρχισαν με σκοπό την εξόρυξη αυτή τη φορά σιδήρου. Στον λόφο μεταξύ του Αποκοφτού και του Γλυφού υπάρχει ένα δίκτυο εκτεταμένων μεταλλευτικών στοών. Στο Γλυφό του Φάρου διασώζονται ακόμα οι σκάλες φόρτωσης όπου το μετάλλευμα φορτωνόταν στα πλοία. Τα μεταλλεία του Φάρου έκλεισαν στο τέλος του 19ου αιώνα. Σήμερα οι εγκαταστάσεις των μεταλλείων έχουν αφεθεί στην φθορά του χρόνου.
Μεταλλείο
Μεταλλευτικές Στοές Άσπρου Πύργου-Σίφνος
Κυκλάδες, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Στην ευρύτερη περιοχή του Πλατύ-Γιαλού και του Φάρου έλαβαν χώρα σημαντικές μεταλλευτικές δραστηριότητες κυρίως για την εξόρυξη χρυσού. Η χρυσοφόρα μεταλλοφορία σε αρχαίες στοές εντοπίσθηκε στις ΝΑ ακτές της Σίφνου και στις τοποθεσίες Άγιος Ιωάννης, Αποκοφτό (Σπηλιά του Αράπη) και Άσπρος Πύργος μέσα σε χαλαζιακούς φακούς και μεταλλοφορία σουλφιδίων. Για αιώνες οι αρχαίες μεταλλευτικές δραστηριότητες σιώπησαν. Μετά το 1870 οι δραστηριότητες ξανάρχισαν με σκοπό την εξόρυξη αυτή τη φορά σιδήρου. Στον λόφο μεταξύ του Αποκοφτού και του Γλυφού υπάρχει ένα δίκτυο εκτεταμένων μεταλλευτικών στοών. Στο Γλυφό του Φάρου διασώζονται ακόμα οι σκάλες φόρτωσης όπου το μετάλλευμα φορτωνόταν στα πλοία. Τα μεταλλεία του Φάρου έκλεισαν στο τέλος του 19ου αιώνα. Σήμερα οι εγκαταστάσεις των μεταλλείων έχουν αφεθεί στην φθορά του χρόνου.
Μεταλλείο
Μεταλλευτικές Στοές Αγίου Σώστη-Σίφνος
Κυκλάδες, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Στη χερσόνησο του Αγίου Σώστη αποδείχτηκε ότι η πρώτη μεταλλευτική δραστηριότητα για την παραγωγή αργύρου και μολύβδου άρχισε τουλάχιστον από την αρχή της 3ης χιλιετίας π.Χ., στοιχείο που καθιστά το συγκεκριμένο μεταλλείο ως το δεύτερο αρχαιότερο αργυρωρυχείο του κόσμου. Κατά τη διάρκεια του 19ου και του 20ου αιώνα τα μεταλλεία επαναχρησιμοποιήθηκαν για την εξόρυξη σιδήρου.
Μεταλλείο
Μεταλλευτική θέση Αγίου Σιλβέστρου-Σίφνος
Κυκλάδες, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Αποτελεί πιθανότατα προϊστορική μεταλλευτική θέση εξόρυξης μολύβδου και αργύρου στην οποία εντατική εξόρυξη μεταλλευμάτων έγινε κατά τη διάρκεια του 5ου και 6ου αιώνα π.Χ.
Μεταλλείο
Μεταλλευτικές Στοές Καψάλου-Σίφνος
Κυκλάδες, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Αποτελεί πιθανότατα προϊστορική μεταλλευτική θέση εξόρυξης μολύβδου και αργύρου στην οποία εντατική εξόρυξη μεταλλευμάτων έγινε κατά τη διάρκεια του 5ου και 6ου αιώνα π.Χ.
Μεταλλείο
Μεταλλευτικές Στοές Ξερού Ξύλου-Σίφνος
Κυκλάδες, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Αποτελεί πιθανότατα προϊστορική μεταλλευτική θέση εξόρυξης μολύβδου και αργύρου στην οποία εντατική εξόρυξη μεταλλευμάτων έγινε κατά τη διάρκεια του 5ου και 6ου αιώνα π.Χ.
Μεταλλείο
Μεταλλευτικές Στοές Σχισμάδες-Σίφνος
Κυκλάδες, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Αποτελεί πιθανότατα προϊστορική μεταλλευτική θέση εξόρυξης μολύβδου και αργύρου στην οποία εντατική εξόρυξη μεταλλευμάτων έγινε κατά τη διάρκεια του 5ου και 6ου αιώνα π.Χ.
Μεταλλείο
Μεταλλευτικές Στοές Βορεινής-Σίφνος
Κυκλάδες, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Αποτελεί πιθανότατα προϊστορική μεταλλευτική θέση εξόρυξης μολύβδου και αργύρου στην οποία εντατική εξόρυξη μεταλλευμάτων έγινε κατά τη διάρκεια του 5ου και 6ου αιώνα π.Χ.
Μεταλλείο
Σπήλαιο Κουταλά (ή Σταυρακόπουλου)
Σέριφος, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Ανακαλύφθηκε τυχαία το 1893 κατά τη διάρκεια εξορύξεων, με υπέροχους σταλακτίτες και σταλαγμίτες και αρχαία πήλινα σκεύη ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων, ένα από τα σημαντικά αξιοθέατα στην περιοχή, καθώς και το εντυπωσιακό σύστημα σιδηροτροχιών πάνω σε λιθόκτιστες οδούς και ράμπες, απ’ όπου τα βαγονέτα μετέφεραν το μετάλλευμα απ’ τις πλαγιές των γύρω λόφων στις «Σκάλες» για φόρτωση.
Μεταλλείο
Μεταλλευτικές Στοές - Μέγα Λιβάδι
Σέριφος, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Στο Μέγα Λιβάδι στην αριστερή πλαγιά του όρμου, βρίσκεται μία από τις στοές εξόρυξης των μεταλλείων της Σερίφου. Η στοά αυτή είναι διαμπερής και καταλήγει στη νότια πλευρά του βουνού, πάνω από την παραλία. Το μήκος της στοάς είναι περίπου 900 μέτρα, με το πλάτος να μην ξεπερνά τα 2,5 μέτρα και το ύψος τα 2 μέτρα. Το εσωτερικό της στοάς κρύβει κινδύνους, περνώντας από διακλαδώσεις προς άλλες, παράπλευρες στοές που έχουν καταπέσει, καθώς και από μισογκρεμισμένες ξύλινες αντιστηρίξεις της οροφής.
Μεταλλείο
Μεταλλευτικές Στοές - Σπήλαιο Καταφύκι
Κύθνος, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Στην τοπική διάλεκτο σημαίνει καταφύγιο και προστάτευε τους χωριανούς όποτε χρειαζόταν, όπως στην Τουρκοκρατία. Οι σταλαγμίτες είναι λιγοστοί καθώς υπήρχε έντονη ανθρώπινη παρουσία. Ανά περιόδους οι κάτοικοι εξήγαγαν μεταλλεύματα μέσω μιας στοάς 4 χιλιομέτρων όπου έβγαινε στην ανατολική ακτή. Σήμερα διακρίνεται στα τοιχώματα ο οξειδωμένος σίδηρος αλλά και κάποια εργαλεία, καροτσάκια και συρματόσχοινα. Όπως αναφέρουν ιστορικές πηγές, το Κατάφύκι απ' την αρχαιότητα κιόλας, πολύ πιθανόν, να χρησιμοποιούνταν ως ορυχείο, καθώς την ίδια εποχή υπήρχαν πολλά ορυχεία στην Κύθνο. Υπάρχουν αναφορές ότι ήδη από το 1835 είχε ξεκινήσει η εξόρυξη του σιδήρου, ενώ σε νεότερα χρόνια απ' το 1910 ως το 1940 ξένες μεταλλευτικές εταιρείες το χρησιμοποιούσαν για την εξαγωγή σιδήρου.
Το βασικότερο χαρακτηριστικό του σπηλαίου είναι ότι αποτελεί ένα ιδιαίτερο και εντυπωσιακό συνονθύλευμα φυσικών στοών και τεχνητών ανοιγμάτων. Το φυσικό μέρος του σπηλαίου δημιουργήθηκε από υπόγειο χείμαρρο (που εικάζεται ότι διέτρεχε το σπήλαιο), ο οποίος έχει λαξεύσει τα υπόγεια τοιχώματα με απαράμιλλη καλλιτεχνική δεξιοτεχνία, ενώ το τεχνητό μέρος δημιουργήθηκε για τις ανάγκες εξόρυξης σιδήρου. Με αυτό τον τρόπο δικαιολογούνται και οι πολυάριθμες διακλαδώσεις, είτε φυσικές, είτε τεχνητές, που εμφανίζονται σε όλη την έκταση του σπηλαίου. Οι διάδρομοι του σπηλαίου έχουν μήκος 600μ, η έκταση που καλύπτουν είναι περίπου 3.500 τ.μ, ενώ η θερμοκρασία του είναι μόνιμα στους 17οC.
Το Σπήλαιο σήμερα, είναι επισκέψιμο καθημερινά και την περίοδο του καλοκαιριού πραγματοποιούνται ξεναγήσεις από τον Δήμο Κύθνου.
Μεταλλείο
Μεταλλευτικές Στοές - Κακόβολος
Κύθνος, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Στον Κακόβολο υπάρχουν εγκαταλελειμμένα μεταλλεία. Στην εποχή της ακμής τους εργάζονταν σε αυτά όχι αποκλειστικά κάτοικοι της Κύθνου αλλά και άνθρωποι από άλλα μέρη. Τα μεταλλεύματα μετά την εξόρυξη φορτώνονταν στο λιμάνι του χωριού των Λουτρών. Τα μεταλλεία έπεσαν σε παρακμή και εγκαταλείφθηκαν τον προηγούμενο αιώνα.
Μεταλλείο
Μεταλλεία -Τουρκάλα
Κύθνος, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Έντονη μεταλλευτική δραστηριότητα που ξεκίνησε από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι και τις αρχές του 20ου. Σπήλαια άγριας ομορφιάς, ανοικτά φρέαρ, σπήλαια, τούνελ, λίμνες είναι λίγα από τα πολλά που θα συναντήσει ο επισκέπτης. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην περιήγηση και θα πρέπει να τηρούνται κανόνες ασφαλείας.
Μεταλλείο
Μεταλλείο - Ζογκάκι
Κύθνος, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Το μεταλλείο σιδήρου στο Ζογκάκι στην ανατολική ακτή της Κύθνου, λειτούργησε πιθανώς κατά τα κλασικά χρόνια.
Μεταλλείο
Σπηλιά του Αράπη-Σίφνος
Κυκλάδες, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Η Σπηλιά του Αράπη στο Αποκοφτό αποτελεί πιθανότατα αρχαιομεταλλουργική θέση χρυσοφόρας μεταλλοφορίας στη Σίφνο, η οποία εντοπίζεται μέσα σε χαλαζιακούς φακούς και μεταλλοφορία σουλφιδίων.
Αρχαιομεταλλουργική Θέση
Σκωρίες Αγίου Σώστη-Σίφνος
Κυκλάδες, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Μεταλλείο αργύρου και μολύβδου κοντά στην εκκλησία του Αγίου Σώστη, στην ομώνυμη χερσόνησο στη Σίφνο. Το αργυρορυχείο στη θέση «Άγιος Σώστης» είναι το δεύτερο αρχαιότερο του κόσμου (η πρώιμη μεταλλευτική του δραστηριότητα ξεκίνησε από την πρώιμη εποχή του χαλκού, τέλη της 4ης χιλιετίας π. Χ.).
Αρχαιομεταλλουργική Θέση
Θέση Κουταλάς
Σέριφος, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Στη νότια ακτή, στο λόφο του όρμου του Κουταλά, εντοπίστηκαν οχύρωση στη θέση Κάστρο της Γριάς και σπήλαιο με σταλακτίτες και σταλαγμίτες, ενώ στον περιβάλλοντα χώρο του παρεκκλησίου της Αγίας Ειρήνης Κουταλά σώζονται λείψανα παλαιοχριστιανικής βασιλικής.
Αρχαιομεταλλουργική Θέση
Αποθέσεις σκωριών Κεφάλας
Σέριφος, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Οι αποθέσεις σκωριών (Πρώιμη Εποχή του Χαλκού) στην Κεφάλα εντοπίζονται στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού. Περίπου 800 μέτρα προς τα ανατολικά από τις αποθέσεις των σκωριών βρίσκονται τα κατάλοιπα ενός ελληνιστικού κυκλικού πύργου.
Αρχαιομεταλλουργική Θέση
Υπολείμματα εκκαμίνευσης-Σκουριές
Σέριφος, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Το μεγαλύτερο απόθεμα σκωριών που είναι γνωστό στη Σέριφο βρίσκεται σε μια πλαγιά νότια του κόλπου του Αβεσσάλου. Η κύρια συγκέντρωση υλικού εκτείνεται από το κορυφαίο μέρος προς την βόρεια πλαγιά, ενώ μικρότερες ποσότητες εντοπίζονται στη νότια πλαγιά. Το κύριο απόθεμα στη βόρεια πλαγιά είναι πολύ πιο παχύ και φαίνεται να υπερβαίνει το βάθος του 1 μέτρου. Παρόλο που δεν έχουν γίνει μέχρι στιγμής συστηματικές προσπάθειες για τη χρονολόγηση των σκωριών του Αβεσσάλου, θεωρείται ότι ανήκουν σε μεταγενέστερη περίοδο από την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, λόγω του μεγαλύτερου μεγέθους τους σε σύγκριση με σκωρίες που εντοπίζονται σε άλλες γνωστές περιοχές της Αιγαίου. Ωστόσο, κεραμικά της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού έχουν εντοπιστεί ανάμεσα στις σκωρίες, επιβεβαιώνοντας προηγούμενες αναφορές για προϊστορικά κεραμικά στον Αβεσσαλό.
Αρχαιομεταλλουργική Θέση
Εστίες καμίνων-Αεράτα
Σέριφος, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Στην εύγλωττη θέση “Αεράτα” Σερίφου είναι σκαλισμένες στο σχιστολιθικό βράχο οι εστίες των καμίνων, κάτι που φανερώνει ότι πρόκειται για προϊστορικές καμίνους. Επιπλέον, εντοπίζονται σκωρίες χαλκού (υπολείμματα εκκαμίνευσης μεταλλευμάτων χαλκού), μάρτυρες μεταλλουργικών δραστηριοτήτων από την προϊστορική εποχή έως την ύστερη αρχαιότητα.
Αρχαιομεταλλουργική Θέση
Μερσινιά-Κολώνα
Κύθνος, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Στην περιοχή Κακόβολος στη βόρεια πλευρά της Μερσινιάς, όπου υπήρχαν μέχρι το 1940 σύγχρονα μεταλλεία σιδήρου σε υψίπεδο με ορατότητα προς την Κέα και όλη τη Δυτική Κύθνο, έχει εντοπιστεί μικρή πρωτοκυκλαδική εγκατάσταση στην οποία σώζονται λείψανα τοιχών, πρωτοκυκλαδική κεραμική και εργαλεία από οψιανό. Ακριβώς απέναντι στη νότια πλευρά της Μερσινιάς σε ένα άλλο υψίπεδο στην περιοχή Άσπρα Κελιά υπάρχει προϊστορικό μεταλλείο επιφανειακής εξόρυξης χαλκού. Το μεταλλείο χαλκού στα Άσπρα Κελιά μπορεί να σχετίζεται με εγκατάσταση στον Κακόβολο. Άλλη μία θέση επιφανειακής εξόρυξης χαλκού έχει εντοπιστεί περίπου 500 m βορειανατολικά της παραπάνω θέσης στη θέση Πέτρα. Στην ευρύτερη περιοχή των Άσπρων Σπιτιών υπάρχουν ενδείξεις επίσης πρωτοκυκλαδικής εγκατάστασης. Κατεβαίνοντας πιο χαμηλά προς την Κολώνα παρατηρεί κάνεις ένα σημείο με μεγάλη συγκέντρωση σκωριών χαλκού και πιο κάτω, γύρω από τα λείψανα ενός κτιρίου, υπάρχουν σκωρίες χαλκού και λιθίνες πλάκες με κυκλικά λαξεύματα που παραπέμπουν επίσης σε μεταλλουργικές δραστηριότητες.
Αρχαιομεταλλουργική Θέση
θέση Σκουριές
Κύθνος, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Στη ΒΑ ακτή του νησιού κυριαρχούν οι «Σκουριές», ένα πλάτωμα με απότομες πλαγιές προς τη θάλασσα. Κρίνοντας από τις μεγάλες ποσότητες σκωριών χαλκού φαίνεται ότι πρόκειται για προϊστορική θέση εντατικής εκκαμίνευσης με μεγάλη διάρκεια ζωής.
Αρχαιομεταλλουργική Θέση
Σκωρίες - Άσπρα Κελιά
Κύθνος, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Στη θέση Άσπρα Κελιά και στην Πέτρα υπάρχουν επιφανειακά σκωρίες και θραύσματα μεταλλευτικών κλιβάνων (εκ των οποίων πολλά φέρουν διατρήσεις), όστρακα και εργαλεία.
Αρχαιομεταλλουργική Θέση
Σκωρίες - Άσπρα Σπίτια-Παλιόπυργος
Κύθνος, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Στα Άσπρα Σπίτια (Παλιόπυργος), είναι εντυπωσιακή η παρουσία σκωριών χαλκού και θραυσμάτων κλιβάνων, κυρίως γύρω από τον αρχαίο πύργο που σώζεται ενσωματωμένος σε νεώτερο κελί.
Αρχαιομεταλλουργική Θέση
Σπήλαιο των Νυμφών-Σίφνος
Κυκλάδες, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Το σπήλαιο των Νυμφών βρίσκεται στις Καμάρες της Σίφνου, νοτιοανατολικά του οικισμού, στη θέση Κορακιές. Αριστερά της εισόδου της σπηλιάς, επιγραφή χαραγμένη με βελόνι στον βράχο οριοθετεί και δηλώνει την ταυτότητα αλλά και την ιερότητα του χώρου: ΝΥΦΕΩΝ ΙΕΡΟΝ. Αποτελεί ένα μικρό σπήλαιο, βάθους περίπου 10 μέτρων σήμερα, με λιθωματικό διάκοσμο στο νότιο και στο ανατολικό πλευρικό του τοίχωμα. Τα λιγοστά ευρήματα του Νυμφαίου της Σίφνου που περιορίζονται σε τμήματα χρηστικών αγγείων και υπολείμματα καύσεων, και η απουσία αναθηματικών αγγείων ή ειδωλίων, φανερώνουν έναν ιδιαίτερο, λαϊκό τόπο και τρόπο λατρείας, που αφορά κυρίως σε έναν ιερό χώρο προσευχής και σε προσφορές αιματηρές ζώων και αναίμακτες των αγαθών της γης και της κτηνοτροφίας. Το σπήλαιο χρονολογείται γύρω στα τέλη του 6ου με αρχές 5ου αι. π.Χ.
Σπήλαιο
Μαύρη Σπηλιά-Σίφνος
Κυκλάδες, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Η Μαύρη Σπηλιά των Καμαρών είναι ένα από τα ωραιότερα σημεία για να δει κανείς τις Καμάρες.
Ένα ανηφορικό μονοπάτι φέρνει τον περιπατητή από τις Καμάρες έως εδώ.
Το μονοπάτι συνεχίζει για τα ορυχεία ψευδαργύρου και μολύβδου της εταιρείας “Κάψαλος” που από το 1900 διαδέχθηκε την εταιρεία «Σίφνος-Εύβοια» της «Ρουχ-Σερπιέρη». Στη Μαύρη Σπηλιά θα πρέπει να κατοίκησαν άνθρωποι εδώ και πολλα χρόνια.
Σπήλαιο
Σπηλιά Κύκλωπα
Σέριφος, Νότιο Αιγαίο, Ελλάδα
Περίπου 500 μέτρα μετά το Μοναστήρι της Ευαγγελίστριας στο Μεγάλο Λιβάδι, ξεκινάει ένα ανηφορικό μονοπατάκι το οποίο οδηγεί μπροστά στην είσοδο ενός μικρού σπηλαίου, το οποίο σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση ήταν η σπηλιά του Κύκλωπα Πολύφημου της Οδύσσειας. Το αρχικό σπήλαιο, σύμφωνα με μαρτυρίες έχει υποστεί καθίζηση και σήμερα προσβάσιμη είναι μόνο μια μικρή υπόγεια αίθουσα 6 επί 3 μέτρα περίπου. Το αρχικό σπήλαιο λέγεται ότι περιείχε ακόμα και σταλαγμιτικό και σταλακτιτικό υλικό.
Σπήλαιο
